Risico-inventarisatie

• Voor het weerstandsvermogen is belangrijk om de risico’s te inventariseren waarvoor geen maatregelen zijn getroffen. In deze paragraaf zijn de meest relevante risico’s geïnventariseerd

• De exploitatierisico’s worden berekend op basis van de nota risicomanagement en weerstandsvermogen (webpagina vastgesteld beleid). Daarnaast zijn er een aantal specifieke exploitatierisico’s

Gemeentefonds (1)
Algemeen

• Het gemeentefonds is gebaseerd op de Rijksbegroting waaruit de gemeenten jaarlijks een algemene uitkering (AU) krijgen. Deze AU kent een aantal onzekere factoren zoals de economische ontwikkeling in Nederland en de ontwikkeling van de Rijksuitgaven
• De AU voor het nieuwe jaar wordt berekend op basis van geschatte eenheden, de werkelijke uitkering kan dus afwijken van de prognose. Drie kalenderjaren na dato wordt de AU definitief vastgesteld. Dit leidt tot verrekeningen over voorgaande jaren

Nieuwe verdeelsystematiek

• Het Rijk is bezig met een herijking van de maatstaven in het gemeentefonds.De eerste signalen zijn dat de grote gemeenten een voordeel gemeenten gaan worden en de plattelandsgemeenten een nadeel gemeenten. Op dit moment wordt aangegeven dat de nadeel gemeenten maximaal €15 per inwoner achteruitgaan. Het is nu niet bekend wat de omvang is van het nadeel voor de gemeente Beverwijk. Rekening moet worden gehouden met een maximaal structureel risico van €600 dzd.

Gemeentelijke garantstellingen (2)

• Gemeente Beverwijk stelt zich garant voor leningen van diverse instellingen. Er zijn geen signalen bekend dat risico’s zich gaan voordoen. Het risico wordt, mede gegeven de aanwezige waarborgen, geschat op €0.

Open einderegelingen (3)

• Bij open einderegelingen kan door onvoorziene groei lastenstijging optreden bij toename van het aantal aanvragen. In het bijzonder het recht op bijstand vormt een risico voor de begroting. De gemeente kan bij een onverwacht tekort een beroep doen op een vangnetuitkering over dat jaar. Dit is echter pas mogelijk indien het tekort in dat jaar meer dan 7,5% van het toegekende budget bedraagt 7,5% van het huidige budget is ca. €1,1 mln. Voorgesteld wordt een risicobedrag aan te houden van €1,1 mln.

Liquiditeit, renteresultaat (4)

• Het renteresultaat is structureel gedekt in de begroting.
• Risico’s die van materiële invloed zijn op het renteresultaat worden geschat op €0.

Decentralisaties (5)

• De Jeugdhulp is een open-einderegeling en kan door groei van het aantal cliënten of de omvang van de hulp leiden tot een lastenstijging. Het gaat hierbij met name om jeugdzorgPlus en verblijf hoogspecialistische GGZ. Dit zijn onvoorspelbare en zeer dure producten die bij gebruik tot hoge kosten kunnen leiden. Daarnaast is de doorstroom naar de Wet langdurige zorg (Wlz) vrijwel niet mogelijk met als gevolg een nog steeds flinke instroom van cliënten in de jeugdhulp bij voormalige AWBZ-aanbieders. Voor het afdekken van dit risico is de bestemmingsreserve decentralisaties ingesteld.
• Per 2019 is de inkomensafhankelijke bijdragesystematiek in de Wmo 2015 vervangen door een abonnementstarief. Deze ontwikkeling heeft twee gevolgen:

• de inkomsten uit eigen bijdrage zijn verminderd
• de inwoners die, vanuit de Wmo, voorheen op eigen kracht een oplossing vonden, wenden zich nu tot de gemeenten, omdat ondersteuning op grond van de Wmo financieel voordeliger is.

Het abonnementstarief zorgt zichtbaar voor een aanzuigende werking. We hebben ook te maken met een autonome groei door de dubbele vergrijzing. Dubbele vergrijzing is het verschijnsel dat niet alleen de groep ouderen een relatief groter aandeel vormt van de Nederlandse samenleving maar dat tevens de gemiddelde leeftijd steeds hoger komt te liggen. Voor het afdekken van dit risico is de bestemmingsreserve decentralisaties ingesteld.

Planschades (6)

• Er is een verzoek ingediend om vergoeding planschade die zou zijn geleden als gevolg van het vaststellen van bestemmingsplan Kagerweg. Het verzoek had betrekking op drie percelen. Bij twee percelen is de conclusie is dat er geen financiële schade hoeft te worden vergoed, bij een derde perceel is sprake van schade die vergoed moet worden.
  Medio 2019 heeft het college besloten het verzoek om planschadevergoeding gedeeltelijk in te willigen en is er een bedrag, vermeerderd met de wettelijke rente, uitgekeerd. Hiertegen is beroep ingesteld en de definitieve uitspraak en de te vergoeden schade is inmiddels bekend. Er vindt nog een nabetaling plaats en dan vervalt dit risico.

• Er lopen twee planschadeverzoeken. Dit risico wordt opgevangen binnen de exploitatierisico's.

Vennootschapsbelasting (7)

• Voor zowel de grondexploitaties als de overige VpB activiteiten geldt de verwachting dat er geen VpB afgedragen hoeft te worden.

Verleggen hoogspanningskabels (8)

• Gemeente Beverwijk heeft een verschil van inzicht met een netbeheerder over de kostenverdeling voor het verleggen van hoogspanningskabels. De vordering van de netbeheerder op de gemeente bedraagt ca. €140 dzd en die van de gemeente op de netbeheerder bedraagt ca. €57 dzd. De totale omvang van het geschil bedraagt ca. €197 dzd. Er zijn nog geen gerechtelijke stappen ondernomen; beide partijen hebben na overleg aangegeven het verschil van inzicht minnelijk te willen oplossen. Dit is schriftelijk vastgelegd en in een brief ter bevestiging naar de netbeheerder gezonden. De netbeheerder heeft deze brief nog niet bevestigd. Het eventuele risicobedrag maakt deel uit van de totale exploitatierisico’s

Uittreding Uitgeest uit Gemeenschappelijke regelingen (9)

• Het financieel risico wordt op €0 ingeschat, omdat bij uittreding door een van de deelnemende gemeente een schadevergoeding moet worden betaald.

Ontwikkeling fiscaliteit straatparkeren (10)

• Al enige jaren is er een juridisch dispuut over de vraag of gemeenten btw moeten afdragen over de parkeerinkomsten aan de openbare weg en de Hoge Raad moet hierover nog uitspraak doen. Indien de Hoge Raad oordeelt dat de overheid als ondernemer wordt aangemerkt betekent dit dat er over de opbrengst van het straatparkeren btw moet worden afgedragen. Verder bestaat de kans dat er ook VpB moet worden afgedragen over deze activiteit als de overheidstakenvrijstelling niet langer van toepassing is. In de jaarrekening 2019 is €1,0 mln aan inkomsten verantwoord en hiervan zou €216 dzd als btw moeten worden afgedragen. Het is aan de Hoge Raad en/of de regering om te bepalen vanaf wanneer het effect zal optreden. De btw betreft Europese btw-regelgeving en een oordeel van de Hoge Raad inzake straatparkeren en btw kan ook fiscale gevolgen hebben voor andere lidstaten en de verschuldigdheid van VpB. Hier op gelet, kan het nog jaren duren voor er een uitspraak komt. Gezien de verwachting dat het nog jaren gaat duren voordat er meer duidelijkheid is, wordt het risico op €0 geschat.

Algemene verordening gegevensbescherming (11)

• Bij overtreding van de AVG kunnen boetes oplopen tot €20 mln en schadeclaims van gedupeerden. Ondanks de genomen maatregelen blijft het risico op overtreding van de AVG bestaan. Geschat wordt dat een eventuele boete kan variëren van enkele tienduizenden euro’s tot forse bedragen van meer dan €500 dzd. Het risicobedrag maakt deel uit van de totale exploitatierisico’s.

Bluswatervoorzieningen (12)

• Naar aanleiding van een aantal grote branden/incidenten, waarbij het aanleveren van bluswater een probleem opleverde in de regio Kennemerland, is in 2015 onderzoek gedaan door de VRK naar de bluswatervoorziening in de gehele regio. Daarbij is gebleken dat er een groot tekort is aan beschikbare brandkranen en waterwinpunten. De VRK heeft hiervoor een businesscase met een tweetal oplossingsrichtingen nader uitgewerkt. In 2019 heeft besluitvorming in het AB van de VRK plaatsgevonden. Hiermee komt het risico te vervallen en wordt de hogere bijdrage aan het VRK opgenomen in de Voorjaarsnota 2020.

Precario nutsleidingen (13)

• Tegen de aanslagoplegging van precariobelasting op nutsleidingen was bezwaar gemaakt. In mei 2019 is de bevestiging ontvangen dat de bezwaarschriften zijn ingetrokken. Het risico is hiermee afgedaan.

Overige geschillen (14)

• Gemeente Beverwijk is niet meer verwikkeld in geschillen met derden.

Uitbreiding btw-vrijstelling sport (15)

• Door aangepaste regelgeving op het gebied van btw is de btw-vrijstelling voor het gelegenheid geven tot sport verruimt. Dit leidt ertoe dat de gemeente bij ongewijzigd beleid geen btw meer kan terugvragen bij de belastingdienst. De compensatieregeling voor het btw nadeel, de SPUK regeling, is aangevraagd en een voorlopige toekenning van 81% voor 2019 is beschikt, doordat de gemeenten meer hebben aangevraagd dan het beschikbaar gesteld bedrag. Dit risico wordt opgevangen binnen de exploitatierisico's.

Herstel kade (16)

• Bij de kade is sprake van een risico dat op basis van veiligheidsvoorschriften herstelwerkzaamheden moeten worden verricht in 2020. De noodzaak en omvang is om dit moment niet in te schatten. Dit risico wordt opgevangen binnen de exploitatierisico's.

Vermakelijkhedenretributie (17)

• Gemeente Beverwijk kan in hoger beroep alsnog in het ongelijk wordt gesteld. Dit risico wordt opgevangen binnen de exploitatierisico's.

Programma aanpak stikstof (PAS) (18)

• Mogelijk kan de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 ook financiële effecten hebben voor gemeente Beverwijk, alleen al omdat er bepaalde projecten worden aangehouden tot er een landelijke oplossing is. Projecten waarbij wordt aangetoond dat er geen sprake is van een toename van stikstofdepositie kunnen wel doorgang vinden. Het is nog niet mogelijk om een (betrouwbare) schatting te maken van mogelijke schade voor gemeente Beverwijk en een risicobedrag te bepalen.

• De effecten van PAS zijn als risico meegenomen in de grondexploitaties, voor zover van toepassing en worden gedekt door het saldo van de grondexploitatie of de bestemmingsreserve grondexploitaties.

Risico uitval ICT voorziening (19)

• De gehele bedrijfsvoering is afhankelijk van ICT-voorzieningen. Bij uitval van de ICT-voorzieningen stagneert de bedrijfsvoering en dat kan –naast imagoschade- tot forse financiële schade leiden. De oorzaak van uitval kan technisch van aard zijn of kan worden veroorzaakt door hackers. Uitval als gevolg van technisch falen is zoveel mogelijk beperkt door maatregelen die de uitvaltijd zoveel mogelijk beperken. Uitval veroorzaakt door hackers kan een veel grotere impact hebben. In 2019 zijn bij meerdere organisaties door hackers schade aangericht. Dit risico wordt opgevangen binnen de exploitatierisico's.

Omgevingswet (20)

• De gevolgen van de Omgevingswet kan leiden tot risico's. Vooralsnog is het uitgangspunt dat deze risico's kunnen worden opgevangen binnen de exploitatierisico's.

Berekening exploitatierisico’s

• Naast de hiervoor genoemde specifieke risico’s houden we rekening met een risicobedrag op basis van de totale lasten.
• De exploitatierisico’s bedragen €4.027 dzd. en worden als volgt berekend; totale lasten (inclusief stortingen in de reserves) × financieel gevolg van 10% × kans van 33%

Risico's in de grondexploitaties

• Het risicobedrag voor de grondexploitaties is conform systematiek van het meerjarenplan (MJP) bepaald. Dat betekent dat het risicobedrag gelijk is aan de hoogste boekwaarde binnen de looptijd van de grondexploitaties. Hierdoor is er een risicobedrag van €1,2 mln terwijl de verwachting is dat de grondexploitaties winstgevend zijn. Het risico dat meeweegt in de totale weerstandsratio betreft de risico’s in de grondexploitaties minus de stand van de bestemmingsreserve.

Risico’s als gevolg van COVID-19

De uitbraak van het coronavirus COVID-19 eind februari 2020 heeft grote impact op de Nederlandse samenleving en ook op de gemeente Beverwijk. Bij het nemen van maatregelen stond en staat nog steeds de gezondheid van onze medewerkers en anderen voorop. Vanzelfsprekend hebben de getroffen (landelijke) maatregelen ook grote gevolgen voor de gemeente Beverwijk. Die gevolgen zijn op meerdere gebieden zichtbaar, zowel op het vlak van bedrijfsvoering als financieel. De raad is en blijft geïnformeerd over de effecten van de Corona-crisis op de gemeente. Voor nu worden de volgende (niet limitatieve) risico’s genoemd. De risico’s zijn niet gekwantificeerd omdat teveel onzekerheden bestaan op het moment van opstellen van dit document. De raad wordt geïnformeerd als meer duidelijkheid bestaat.

1. Beperking in de uitvoering van de primaire taken door eventuele ziekte van medewerkers;
2. Hogere kosten eventuele vervanging wegens ziekte voor cruciale dienstverlening;
3. Ontstaan van vertraging in de uitvoering van projecten ten opzichte van de begroting.
4. Extra kosten voor voorzieningen inzake thuiswerken.
5. Risico ten aanzien van inbaarheid van gemeentelijke belastingen en retributies 2020
6. Risico open-einde regelingen, toename aanvragen BBZ en bijstand.
7. Risico gewaarborgde geldleningen
8. Risico dat subsidies naar organisaties voor 2020 ontoereikend zijn daar deze partijen geen/minder inkomsten hebben
9. Risico oplegging toeristenbelastingen 2020 en inning van nog op te leggen aanslagen over 2019
10. Risico lagere parkeeropbrengsten 2020
11. Risico op achterblijven legesopbrengsten 2020
12. Risico op inbaarheid huuropbrengsten 2020
13. Bovenstaande risico’s kunnen ook spelen bij verbonden partijen, welke ook haar impact mogelijk heeft op de gemeente
14. Risico op inning openstaande debiteuren en leningen ultimo 2019